به نقل از «جام جم آنلاین»

بیداد بیابان در سرزمین ایران

تاریخ انتشار: ۲۲ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۳۱۵۳۷

بیابان به مناطق دارای اقلیم‌های خشک و فراخشک که میزان متوسط بارندگی سالانه آن کمتر از ۱۵۰میلی‌متر و درصد پوشش گیاهی چند ساله آن کمتر از ۱۰درصد باشد، اطلاق می‌شود. ایران در کمربند خشک و نیمه‌خشک قرار دارد و به دلیل تغییرات اقلیمی و افزایش دما، هرساله میانگین دمای زمین افزایش و میزان بارندگی‌ها نیز کاهش می‌یابد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بنابراین در این شرایط پوشش گیاهی مناطق مختلف از بین می‌رود و موجب افزایش بیابان‌ها می‌شود.

وقتي از تغيير اقليم سخن بگوییم چنين استنباط مي شود که بیابانی شدن جنگل‌ها و مراتع به ظاهر ساخته دست انسان نیست؛ اما حقيقت اين است که نقش اساسی در شکل‌گیری اين اتفاق به دست همين موجود دوپا صورت می‌گیرد. چرا که برداشت‌های غیرمجاز آب، حفر چاه‌های زیرزمینی بدون‌مجوز، چرای بیش از حد دام، معدن‌کاوی، جاده‌سازی و مسائلي از اين دست در سال‌های اخیر موجب‌شده بسیاری از مراتع و جنگل‌ها برای همیشه در بهت خشکسالی فرورود. براساس آمارهاي رسمي بیش از ۲۰ درصد مساحت ایران تحت تاثیر بیابان‌زایی قرار دارد. سرانه بیابان در کشور ما ۴۳۰۰متر مربع است، این در حالی است که سرانه بیابان در جهان ۲۰۰۰مترمربع است. آمارهای کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی نیز نشان مي‌دهد حدود یک‌ششم جمعیت جهان، سه‌چهارم اراضی خشک جهان و یک‌سوم خشکی‌های روی کره‌زمین در معرض بیابانی‌شدن قرار دارند همچنین ۱۱۰کشور دنیا در معرض بیابان‌زایی هستند.

هم اکنون ۶۱ درصد مساحت کشور در اقلیم خشک و فراخشک قرار دارد که سه برابر درصد جهانی و حدود ۲۰ درصد است. اگرچه ۳۲ میلیون هکتار از اراضی کشور در وضعیت بیابانی قرار دارد اما در تقسیم‌بندی های اکوسیستمی، حدود ۴۴میلیون هکتار آن در زمره اکوسیستم بیابانی است. افزایش جمعیت روستایی و عشایری و وابستگی معیشت آنها به بهره‌برداری از اراضی در معرض تخریب و رقابت برای بهره‌برداری غیراصولی از اراضی مرتعی و کشاورزی موجب شده روزبه‌روز شاهد گسترش پدیده‌های بیابانی در کشور باشیم. بیابان‌زایی تقریبا همه‌جای دنیا یک مشکل بزرگ زیست‌محیطی به شمار می‌رود که بخش‌های مختلف مولد اقتصاد کشورها را تهدید می‌کند اما در ایران این معضل ابعادی وسیع‌تر پیدا کرده و گسترش بیابان‌ها از دیدگاه تمام کارشناسان محیط‌زیست برای اقتصاد کشور و حتی برای زندگی مردم نگران‌کننده است و در حال حاضر به عنوان يك معضل جدي گريبانگير کشور مان است.

کارشناسان بر این باورند که اكنون نخستين گام در اجراي فعاليت بيابان‌زدايي جلوگيري از گسترش بيابان است كه بايد متكي بر شناخت پديده‌هايي باشد كه هم به طور جداگانه و هم در تقابل با يكديگر تغييراتي را به وجود مي‌آورند و منجر به بيابان‌زايي مي‌شوند. يكي از اين پديده‌ها فروسایي زمين در نواحي خشك، نيمه‌خشك و مناطق نيمه‌مرطوب است که عوامل دخيل در پيدايش آن در وهله اول فعاليت‌هاي انساني و تغييرات آب و هواست. حدود ۹۰درصد ایران با سه حوزه مشخص دشت لوت، دشت کویر و بیابان‌های مسیله در معرض بیابان‌زایی قرار دارند و عوامل انسانی مانند بهره‌برداری بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و خاک سبب افزایش این میزان می‌شود. بر اساس آمارها، هر سال حدود ۱۰۰هزارهکتار به بیابان‌های کشور افزوده می‌شود و قسمتی از زمین از بین می‌رود.

 

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: بیابان ایران بیابان زایی بیابان ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۳۱۵۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خطر ریزگرد های قم بیخ گوش تهران

مدیر کل منابع طبیعی استان قم گفت: یکی از علل اصلی پدیده گرد و غبار در قم وجود بیابان‌هاست که تبدیل به کانون‌های ایجاد ریزگردها شده و اگر زود برطرف نشود فراتر از قم رفته و پایتخت را هم دربر می‌گیرد.   به گزارش تسنیم، محمد شعاعی در رابطه با معضل حل نشده گرد و غبار در استان گفت: مهم‌ترین مسئله‌ای که در سال‌های اخیر با آن درگیر هستیم موضوع گسترش بیابان، فرسایش خاک و گرد و غبار است که زندگی مردم و شهروندان قم را دچار اختلال کرده است.   وی افزود: از نظر آماری بیش از 84 درصد از مدیریت عرصه‌های استان در اختیار منابع طبیعی است که معمولا در 4 محور حفظ، احیا، توسعه و بهره برداری تعریف شده و موضوع پدیده گرد و غبار گره خورده به بحث بیابان، که تقریبا حدود 20 درصد یعنی 200 هزار هکتار عرصه‌های بیابانی داریم.   مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم با بیان اینکه 300 هزار هکتار از مساحت قم مستعد تولید گردوخاک است، گفت: حدود 105 هزار هکتار از عرصه‌های بیابانی قم عرصه‌هایی هستند که تبدیل به کانون‌های ایجاد گرد و غبار شده است.   وی خاطرنشان کرد: گردوغبار و ریزگردها در سال‌های اخیر برای قم یک معضل شده و اگر این معضل زود برطرف نشود فراتر از استان خواهد رفت و حتی می‌تواند پایتخت را هم در بر بگیرد.   شعاعی، تاریخچه آغاز بحث بیابان‌زدایی در استان قم را از سال 1349 دانست و در این راستا عنوان کرد: با توجه به‌ اعتبارات  تخصیص یافته، کارهای زیادی انجام شده و از سال 1349 که طرح مقابله با بیابان آغاز شده، کارهایی صورت گرفته اما متأسفانه سرعت بیابانی‌شدن از سرعت عملیات بیشتر بوده است.   وی تصریح کرد: علل مختلفی زمینه‌ساز این امر شده، که یکی از آن بحث‌های طبیعی چون؛ اقلیم، گرم شدن زمین و چیزهایی که در طبیعت اتفاق می‌افتد؛ مانند دخالت‌های بشری و ... و همچنین بحث قطع حق آبه های زیست محیطی که شاید بیشترین ضربه را وارد کرده، به طور مثال منطقه شرق قم زمانی چراگاه دام‌ها بوده که اکنون تبدیل به بیابان شده است.   مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم درباره احیای عرصه‌های بیابانی استان عنوان کرد: حدود 15 هزار هکتار مناطق بیابانی از سال 1349 تاکنون در مناطق مختلف احیا شده، که نمونه شاخص آن، منطقه کوه نمک در مسیر قم_ جعفریه است که کانون ایجاد ریزگردها بوده و از سال 70 مهار و تقویت شده است.   شعاعی تصریح کرد:  چهار کانون مولد این ریزگردها در استان شامل حسین آباد میش مست، مسیله، قم و کوه نمک را داریم که باید تدابیری ویژه و فوری برای کنترل و جلوگیری و مهار آن در نظر گرفته شود.   شعاعی خاطر نشان کرد: در بحث احیا، طبق آیین‌نامه مبارزه با پدیده گرد و غبار، 14 دستگاه متولی مبارزه با گرد و غبار هستند که باید همه پای کار بیایند، طرحی که پیگیر آن در استانداری و سازمان مدیریت هستیم، این کار را باید در سطح ملی و به عنوان ابر پروژه معرفی کنیم، چون اگر زود به داد آن نرسیم استان‌های همجوار از جمله تهران را هم درگیر خواهد کرد.    محمدحسین بازگیر مدیرکل محیط زیست استان قم نیز با بیان اینکه اکوسیستم دریاچه نمک قم به شدت شکننده شده است، گفت: ستاد ملی مدیریت گردوغبار کشور اعلام کرده اگر دریاچه نمک آسیب ببیند، فلات بخش مرکزی نیز آسیب خواهد دید و کانون گردوغبار و ریزگردها در منطقه فعال خواهد شد.   به گفته بازگیر دریاچه نمک، یکی از فرصت‌های خوب استان قم است که بین سه استان قم، اصفهان و سمنان قرار گرفته و وسعتی حدود 200 هزار هکتار دارد و از دشت مسیله پشتیبانی می‌کند و خوشبختانه هنوز به وضعیتی که گرد و غبار و ریزگرد ایجاد کند نرسیده است.   مدیرکل محیط‌زیست استان قم با بیان اینکه متأسفانه به دلیل قطع حقابه ها و خشکسالی گسترده، اکوسیستم این منطقه به شدت شکننده شده است، گفت: متأسفانه کم کم با تهدید این فرصت گرانبها روبه‌رو می‌شویم و حق آبه هایی که باید به تالاب‌های اقماری دریاچه، مثل؛ تالاب مُرّه، تالاب حوض سلطان، تالاب بند علی خان در استان تهران و ...  برسد، نرسیده و رودخانه‌ها، ورودی و آوردهای گذشته را ندارد، در بالادست، هم سدهای زیادی و هم برداشت‌های زیادی داشتیم.   وی تصریح کرد: لازمه مدیریت و ساماندهی آن کارهای فرااستانی است که در سفر قبلی رئیس جمهور به استان قم، موضوع دریاچه نمک در یک کارگروه ملی به تصویب رسید و بیش از یک سال کار انجام شد و یک برنامه جامعی برای مدیریت این حوزه تهیه و با دستگاه‌های مختلفی که مرتبط با این حوزه اند، همچون وزارت کشور، وزارت نیرو و جهاد کشاورزی، وزارت صمت و ‌... تبادل اطلاعات صورت گرفت و در این راستا طرحی نوشته شد که در ششمین جلسه ستاد ملی تالاب های کشور به تصویب رسید. کانال عصر ایران در تلگرام